De crash van de J-639

Mark “Scar” Brouwer moest noodgedwongen op 12 februari 1988, de J-639 per schietstoel verlaten. 

Uniek is dat, Mark alles verzameld heeft wat er gepubliceerd is rond om deze bijzondere ervaring. 

 

Dat de menselijke factor niet altijd de oorzaak ia van een F-16 ongeval, wordt aangetoond door het nu volgende verhaal, de crash van een F-16A(R) fotoverkenner van het 306 squadron, hier verhaald de vlieger, de eerste luitenant Mark Brouwer.
Zijn verhaal is mede gebaseerd op het artikel dat over deze crash verscheen in “Veilig Vliegen” en de twee pagina’s die de dagboekschrijver van 306 squadron, de eerste luitenant Willekens, aan dit voorval wijdde in het squadrondagboek.
We laten nu luitenant Brouwer zelf aan het woord.

“Ik had mijn dag niet, die donderdag de elfde februari. Ik stond ’s ochtends uitgeboekt voor een trip “viertje”, maar toen ik bij de shelter aankwam, bleek er een laagje water in de shelter te staan, hetgeen gezien de elektrische bedrading niet wenselijk is bij het opstarten. Bij mijn F-16 gekomen bleek bovendien de schietstoel ook niet 100%, dus nam ik de reservekist. Het tripje verliep niet helemaal vlekkeloos, want tijdens het opstarten gaf mijn INS (Internal Navigation System) wat problemen. Ik meldde nog door de radio aan majoor René Arns: ‘It is not my day…’. De meest wijze uitspraak uit mijn leven!

’s Middags moest ik weer een tripje vliegen, nu als ‘bravo’ in een formatie van twee. Dus op naar de J-639, en de zaak opstarten. De voorbereiding, de start en het eerste deel van de vlucht verliepen probleemloos. Na een kwartiertje lang ‘hakken’ – wij bevonden ons inmiddels in de buurt van Borken – begon ik een luchtje te ruiken in de cockpit, dat mij sterk deed denken aan verbrand vlees. Ik schoof wat met de ‘trottle’ omdat ik tevens de kist licht voelde trillen. Ik merkte dat de vibratie afhankelijk was van het toerental van de motor, alhoewel geen van de mijn instrumenten ook maar enige indicatie gaf dat er iets mis zou zijn.
Omdat ik de zaak niet helemaal vertrouwde lichtte ik mijn alpha in, waarna wij besloten te klimmen naar 12.000 voet en koers te zetten naar de dichtbij zijnde basis, ‘Twenthe.
De vibraties werden tijdens de klim in ‘militairy power’ echter heviger, waarop ik besloot Twenthe in te lichten dat er een ‘emercency’ aan kwam. Op 11.000 voet, ongeveer 18 mijl ten zuidwesten van Twenthe, liep eerst mijn oliedruk terug, gevold door het toerental van de motor. Toen dat toerental minder dan 60% werd, zette ik de ‘trottle’ in de ‘off’ positie en voerde een ‘airstart’ uit.
René vloog nu recht achter mij, en hij zag vlammen uit mijn uitlaat komen, alhoewel mijn ‘trottle’ nog steeds ‘off’ stond. Ik hoorde zijn koele stem over de radio: ‘Your engine is on fire, eject, your engine is on fire’. Ik geloofde het niet.
Confirm I’m on fire’, hoorde ik mezelf zeggen. Rene antwoordde: ‘Affirmative, you’re on fire. Eject!’
Nu moest ik wel. Ik bracht beide handen naar de ‘ejection handle’ en trok
Mijn ‘Aces II schietstoel deed zijn werk geweldig, en na een enorme klap hing ik even later aan mijn chute. Ik ging er op ongeveer 11.000 voet uit, en alhoewel het geen echte koude winterdag was, zette ik toch mijn kraag omhoog. Ik had een lange weg te gaan, elf minuten, waarvan het grootste gedeelte door de wolken.
Gelukkig kun je zo’n chute nog wat sturen ook, en dat was hard nodig om die hoogspanningskabels, die altijd op de verkeerde plaats hangen, te vermijden. Ik kwam gelukkig goed terecht, niet al te hard, midden in een groot drassig weiland in een grijze wereld. Een eindje verder stond een boerderij.
De auto naast het woonhuis had een Duitse kentekenplaat, dus ik mocht aannemen dat, alhoewel boven Nederland uitgestapt, ik was afgedreven naar onze oosterburen. De boerin die opendeed schrok toen ze een verkleumde vlieger zag, die in zijn beste Duits en wijzend naar het weiland waar de opgeblazen dinghy en parachute nog lagen, vroeg of hij even van de telefoon gebruik mocht maken”.

Algemeen Dagblad

Ahauser Zeitung

Brabants Dagblad

Dekrant

Dekrant

NRC

Telegraaf

Tubantia

Tubantia

Trouw

Tubantia

Volkskrant

Flightin

Defensiekrant

Parool en AIM

Hieronder de laatste foto gemaakt met Orpheuspod nummer 31

De rest van het verhaal komt uit het dagboek van 306 squadron, opgetekend door de eerste luitenant Willekens:

“Op Volkel was inmiddels doorgelekt dat er een kist van ons ’op zijn klep’ was gegaan, maar door een communicatiestoornis met Twenthe waren we nog in het onzekere voor wat betreft het lot van Mark.
René meldde namelijk op de radio aan Twenthe dat de ejection goed was verlopen, en dat hij een chute zag met een vlieger eraan, maar dat hij hem uit het oog verloor toen Mark de wolken inging.
Op Volkel kregen we van Twenthe te horen dat er een ejection had plaatsgevonden, maar dat er geen chute te zien was! Nou, dat gaf alle reden tot uiterste ongerustheid, maar na een drie kwartier hoorden we het verlossende woord dat Mark oké was.
Mark had namelijk gewoon vanuit Duitsland naar de wing gebeld. Op dat ogenblik hingen er vier helikopters in de buurt van Greas, maar ze konden de plek niet vinden waar onze kersverse parachutist neergekomen was.
Ons Duitse boerinnetje ging dus effetjes voor FAC spelen. Via Dirk op de wing van Volkel gaf ze instructies door, die de heli’s moeten opvolgen. Dirk relayeerde deze gegevens door naar de chef vliegdienst van Twenthe, oud 312 commandant Franklin Oliemans, die op zijn beurt via de R/T de helikopter instrueerde.

Boerin:
‘ Ja, Sie müssen noch ein bisschen nach Süden, der Flieger macht das Feuerwerk und schiesst die Dinge in die Luft’
Dirk:
‘ Ze moeten naar het zuiden, Franklin, en er moeten flares te zien zijn! ’
Franklin:
‘ Turn south, you should see flares! ’
Boerin:
‘ Ja gut, jetzt noch ein bisschen nach links! ’
Dirk:
‘ Ze moeten naar links…’
Franklin:
‘ Turn left! ’
Boerin:
‘ Ja, jetzt sehen Sie ihn! ’

Mark werd opgepikt door onze eigen SAR heli, en na een voorspoedige vlucht werd hij op de crossline op Volkel opgewacht door het hele squadron en nog wat andere sukkels. Verder behoeft het geen uitleg dat er uiteraard een uitermate gezellige; bail-out party’ werd gehouden, die zich na twee fusten bier en ettelijke flessen Cola voor Mark voortzette bij de Italiaan in Uden.
Aldus het squadrondagboek van 306 over dit voorval.

Uiteraard werd er naar aanleiding van de crash een commissie van onderzoek ingesteld, die de taak had de oorzaak te achterhalen.
Dit onderzoek richtte zich op de motor, en het Depot Straalmotoren op Woensdrecht had er niet al te lange tijd voor nodig om uit de wrakstukken vast te kunnen stellen, dat het ongeval werd veroorzaakt door het afbreken van blad nr. 54 van de vierde trap turbine.
De onbalans die het resultaat was van het afbreken van het blad, veroorzaakte zodanige trillingen in de lager ophanging van het vijfde lager, dat deze ophanging uiteindelijk bezweek.
Verder onderzoek werd uitgevoerd bij Pratt & Whitney, waar aan de licht kwam dat blad nr. 54 was afgebroken als gevolg van ontoelaatbare poreusheid van het blad. Een zuiver technische oorzaak, die helaas ook binnen de KLu wel een voordoet.

Dank je wel Mark, voor de beelden en de persoonlijke toestemming voor het mogen delen.

error: Copyright protected
Scroll naar boven